Bayram; sevinç günü, sevinme günü demektir. Neyden dolayı seviniriz?

Bir ay boyunca rabbimize itaat etmeye, emrini yerine getirmeye çalıştık, kendi kendimize hâkim olmaya çalıştık. Allah’ın hükmüyle kendimize hükmedip oruç tuttuk, Kur’an okuduk, tefekkür ettik, ibadet yaptık, iyilikler, güzellikler yaptık, rabbimizi sevindirdik. Bunun sonucunda Allah’ın ayeti kerimede buyurduğu gibi; “iyiliğin karşılığı iyilik değil midir (güzelliğin karşılığı güzellik değil midir?)”^[1] Yani eğer biz rabbimize itaat ettiysek, rabbimizi sevindirdiysek bu durumda sevinmeyi de hak ettik demektir.

Allah için yaptıklarımızdan, kulluğumuzdan, kul olmaya çalıştığımızdan dolayı, kendimize hâkim olduğumuzdan dolayı bayram sevinme günüdür. O gün Allah ile, Allah için yaptıklarımızdan dolayı seviniriz. Zaten kul; Allah ile sevinen, Allah ile üzülen, Allah için bir şeyler yaptığında sevinen, ters tarafa gittiğinde, rabbinin rızasının dışına çıktığında üzülen demektir. Eğer dünyayla mevki ve makamla sevinirsek bu, Allah’a değil, nefse kulluk olur.

Bayramın bir başka anlamı ise; cennetten bir gün, gönlün cennete dönmesi demektir; çünkü bayram günü küskünler barışır, birbirleriyle konuşmayanlar birbiriyle konuşmaya başlar. Bayramın hatırına, bayramdan dolayı insanlar birbirine iyilikte ve ikramda bulunurlar. Dolayısıyla gönüller cennete dönmüş ve bayram cennetten bir gün olmuş olur. Her gün böyle olsa; yani her gün gönüller birbirine karşı böyle iyilik ve güzellik olsa, af ve mağfiret olsa, ikram olsa, rahmet olsa gönüller cennete döndüğü için dünya da cennete döner. Böyle bir gönül ancak cennete layıktır.

Bayramda idrak edenler ve bayramın hikmetini anlayanlar birbirine selam verir. Allah ayeti kerimede; “…cennette selam vardır…”^[2] buyurur. Allah, aslında burada; “ben sizden böyle olmanızı istiyorum, böyle bir gönül sevincine sahip olmanızı istiyorum, birbirinize karşı böyle muamele yapmanızı istiyorum” diye bu eğitimi yaptırır. Bu bir günlük, iki günlük, üç günlük veya dört günlük eğitimin bize bunu kazandırması gerekir. İnsanlara karşı bayrammış gibi davranmamız gerekir. Eğer ramazanımız gerçekten ramazan olursa, kendimize hâkim olabilirsek, kendi kendimize hükmedebilirsek ondan sonraki her günümüzün de bayram olması gerekir, gönlün bayramı olması gerekir.

Bir mü’min, mutlaka imanından ve muhabbetinden, Allah’a olan yakınlığından, rabbi ile beraber olduğundan dolayı, rabbinin gönlüne tecellisinden dolayı her günü bir bayram gibi yaşar ve yaşamalıdır. O huzuru ve mutluluğu, Allah’ın gönlüne verdiği muhabbetin tecellisini üzerinde göstermelidir. Allah’ın kullarına karşı kerim olmalı, rahim olmalı, afuv olmalı, gafur ve gaffar olmalı, hayır ve rahmet olmalıdır. Böyle olursa o kul için her gün bayram olur. Aynı zamanda Allah için kendini kontrol ettiği her gün o kul için ramazandır.

Her günü ramazan olan, bayram olan bir gönül cennete dönmüştür ve o gönül ancak cennete layıktır, Allah’ın cemalini müşahadeye layıktır. Müşahade cennettedir ve birinin gönlü cennete dönünce Allah’ın cemalini burada müşahade eder.