Allah’ın Es-Samed İsmi; hiçbir şeye muhtaç olmayan; ama herkesin kendisine muhtaç olduğu zat manasına gelir. Bununla beraber boşluk kabul etmeyen, her zerreye tecelli eden, her anda her şeye müdahale eden ve her anda her şeyi yaratan demektir. Kulun Allah’ın Es-Samed ismine böyle iman etmesi gerekir.

Eğer kul, Allah’ın isimlerine böyle iman ederse her anda Allah ile muhatap olduğunu anlar. Eğer biri Allah ile muhatap olduğunu anlamaz ve başka birileriyle muhatap olursa Allah’ı yok saymış olur.

Her şeyden önce bizim kendimizi hesaba çekmemiz ve nerede yanlış, nerede eksik yaptığımıza bakmamız gerekir. Aslında yanlış ve eksiğimiz zahirden önce manevidir; yani önce yanlışı kendi gönlümüzde yaparız. Bu da kardeş olamadığımızı, beraber olamadığımızı ve birbirimizi Allah için sevemediğimizi gösterir.

Allah ayeti kerimede; “Allah her neyi yaratmışsa hak ile yaratmıştır”^[1] buyurur; yani Allah sevmediği ve gerekli olmayan batıl bir şeyi yaratmamıştır. Yarattığı her şeyin bir vazifesi vardır.

 Allah’ın insan üzerindeki muradının gerçekleşebilmesi için mutlaka insanın her şeyi Allah ile bilmesi, Allah’a göre anlaması ve Allah’a göre hayatı yaşaması gerekir ki o, insan olsun ve Allah’ın muradı onun üzerinde gerçekleşmiş olsun. Yoksa o kişi insanlığını kaybeder, insan olmaktan çıkar, kendini ilah zanneden sahte bir ilaha dönüşür. Bu durumda Allah da ona ilahlığını gösterir. Nasıl gösterir? –Onu rezil rüsva edip süründürerek gösterir. Bunu da Allah, kul dünyadayken kendine dönsün, rabbine dönsün ve iman etsin diye yapar.

Buna rağmen kişi dönmezse, onun yeri ebedi cehennem olur ve insanlığını kaybetmiş olarak gider. Bütün uyarılara ve ikazlara rağmen eğer kişi rabbine dönüp; “sen benim rabbimsin ben de senin kulunum, sen ne dediysen o güzel ve doğrudur” deyip boyun bükmezse gideceği yer ebedi cehennemdir. Zira o, Allah’ın güzel dediğine güzel, doğru dediğine doğru, hak dediğine hak, batıl dediğine de batıl dememiştir. Kişi, “ben ondan daha iyi biliyorum” dediği için o cehenneme gitmesin de kim gitsin, o rahmeti nasıl hak etsin! Kendisini yaratan rabbini beğenmediği için insanlığını kaybeder ve o, hayvan gibi, hatta hayvandan daha aşağı olur. Allah’ın ayetlerini dinlemeyenler için Allah, ayeti kerimede; “onlar hayvan gibidir, hatta (hayvandan) daha aşağıdır”^[2] buyurur.